Chuyên gia Pháp: 'Nên cấm ngay phương tiện chạy xăng ở quy mô lớn'

Theo lộ trình Thủ tướng yêu cầu, từ tháng 7/2026, Hà Nội sẽ cấm xe máy chạy xăng trong vành đai 1. Năm 2028, ôtô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch cũng bị hạn chế trong vành đai 1 và 2; đến năm 2030 áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3. Điều này đặt ra trọng trách cho phương tiện công cộng xanh.

VnExpress trao đổi với KTS Emmanuel Cerise, Trưởng đại diện Vùng Ile-de-France tại Hà Nội, Giám đốc Cơ quan hỗ trợ Hợp tác quốc tế Vùng Paris tại Việt Nam (PRX - Vietnam), về kinh nghiệm chuyển đổi năng lượng xanh. Ông đã có gần 15 năm sống ở Hà Nội và từng tham gia nhiều dự án chỉnh trang đô thị tại Hà Nội cũng như nhiều quốc gia châu Á khác.

- Vùng Paris đã chuyển đổi đội xe buýt công cộng chạy xăng dầu sang năng lượng xanh như thế nào?

- Paris đã bắt đầu chiến lược thay đổi từ gần một thập kỷ trước. Thay vì thử nghiệm dàn trải nhiều công nghệ, vùng này quyết định tập trung vào hai lựa chọn có tính khả thi và lâu dài. Đó là xe buýt điện chạy pin và xe buýt khí sinh học. Trong đó, khí sinh học được đánh giá có khả năng vận hành đường dài với chi phí hợp lý, còn xe buýt điện pin phù hợp với mạng lưới đô thị, khi quãng đường không quá lớn và hạ tầng sạc dần được hoàn thiện.

Đến nay, 64 bến xe ở Paris đã chuyển sang dùng khí sinh học và 17 bến sang điện, với tổng đầu tư khoảng 1,5 tỷ euro. Cùng với đó là việc mở rộng xe điện mặt đất, phát triển mạnh hệ thống xe đạp công cộng và cả thử nghiệm xe buýt hydro. Bài học quan trọng ở đây là cần tránh mất thời gian với những giải pháp trung gian kém hiệu quả mà phải tập trung ngay vào công nghệ đã được chứng minh để sớm tạo ra sự thay đổi lớn trong diện mạo giao thông công cộng.

- Vấn đề lớn nhất khi chuyển sang xe buýt điện là chi phí đầu tư. Paris đã giải quyết bài toán này ra sao?

- Chuyển đổi phương tiện xanh không chỉ là câu chuyện công nghệ mà còn là bài toán tài chính nặng nề. Ước tính xe buýt điện hiện có giá cao gấp hơn hai lần so với xe buýt diesel. Paris đã áp dụng mô hình chia sẻ chi phí giữa khu vực công và tư. Ngân sách công dùng để nâng cấp cơ sở hạ tầng bến bãi, lưới điện và hệ thống bảo dưỡng, trong khi doanh nghiệp khai thác được khuyến khích đầu tư xe mới thông qua hợp đồng vận hành dài hạn, đảm bảo khả năng hoàn vốn.

Ngoài ra, Paris còn tận dụng các khoản vay xanh và hỗ trợ từ chính phủ Pháp, cũng như nguồn lực của Liên minh châu Âu. Cách tiếp cận đa nguồn này giúp đảm bảo dòng vốn ổn định, tránh phụ thuộc vào nguồn ngân sách duy nhất.

- Ngoài phương tiện sạch, đâu là yếu tố quyết định để thu hút người dân sử dụng giao thông công cộng?

Xem thêm: https://vnexpress.net/chuyen-gia-phap-nen-cam-ngay-phuong-tien-chay-xang-o-quy-mo-lon-4925099.html