Nhiều người dân lo ngại mọi dòng tiền vào tài khoản cá nhân đều bị cơ quan thuế kiểm tra và tính thuế. Tuy nhiên, Cục Thuế khẳng định đây là cách hiểu chưa đúng.

Chị Phạm Thu Hương (35 tuổi, nhân viên văn phòng) cho biết một năm qua có cho người thân, đồng nghiệp vay tiền, lãi được trả hàng tháng thông qua hình thức chuyển khoản vào tài khoản cá nhân của chị.

Tuy nhiên, khi xuất hiện nhiều thông tin cơ quan thuế sẽ kiểm tra tất cả giao dịch qua tài khoản cá nhân, chị Linh lo lắng: “Tiền lãi không nhiều, mỗi tháng họ vẫn chuyển cho tôi nhưng cũng có lúc họ xin khất sang tháng sau. Tôi không rõ khoản tiền ấy có bị cơ quan thuế truy thu không?".

Không phải mọi dòng tiền vào tài khoản cá nhân đều bị tính thuế thu nhập cá nhân

Trong khi đó, bà Đoan Trang (60 tuổi, ngụ quận Tân Bình) cho hay hàng tháng đều nhận tiền từ chị gái ở Mỹ gửi về. Trước đây, bà chỉ nhận tiền mặt nhưng gần nửa năm nay đã nhận qua tài khoản cá nhân để thuận tiện hơn.

"Khoản tiền này tôi nhận hàng tháng, không biết có bị xem là thu nhập và phải chịu thuế khi cơ quan thuế kiểm tra hay không. Nếu có, chắc tôi lại chuyển qua nhận tiền mặt như trước đây", bà Trang thắc mắc.

Gần đây, không ít người dân, đặc biệt là các tiểu thương, hộ kinh doanh lo lắng trước thông tin cho rằng mọi dòng tiền được chuyển vào tài khoản cá nhân đều có thể bị ngành thuế rà soát và tính thuế thu nhập cá nhân. Thậm chí, trên mạng xã hội còn lan truyền quan điểm “cứ có tiền vào tài khoản sẽ bị truy thu thuế”.

Tuy nhiên, theo đại diện Cục Thuế, đây là cách hiểu chưa đúng với quy định pháp luật hiện hành.

Cụ thể, lãnh đạo Cục Thuế khẳng định chỉ những khoản tiền có bản chất là thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa, cung cấp dịch vụ mới phát sinh nghĩa vụ thuế.

Những khoản tiền chuyển nhận giữa các cá nhân như cho - tặng, hỗ trợ người thân, vay mượn dân sự hay các giao dịch không liên quan đến hoạt động thương mại, không được tính vào doanh thu để xác định thuế.

Thực tế, ngành thuế chỉ áp dụng biện pháp kiểm tra, xác minh khi có dấu hiệu trốn thuế từ hoạt động kinh doanh. Như vụ việc của TikToker Cún Bông (tên thật là Vũ Nam Phương) mới đây.

Đối với trường hợp này, cơ quan chức năng đã khởi tố Vũ Nam Phương cùng chồng là Nguyễn Nam Thắng và kế toán Chu Thị Mỹ Nhung để điều tra về hành vi "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng".

Theo điều tra ban đầu, từ năm 2023, các cá nhân này đã gian lận trong kê khai doanh thu, số thu từ hoạt động kinh doanh thực tế lên tới 120 tỷ đồng nhưng chỉ kê khai 5 tỷ đồng, gây thiệt hại cho ngân sách hơn 10 tỷ đồng tiền thuế.

9 trường hợp không bị tính thuế thu nhập

Theo quy định hiện hành, có ít nhất 9 trường hợp phổ biến mà người dân được miễn thuế hoàn toàn khi nhận tiền chuyển khoản vào tài khoản cá nhân.

Đó là, tiền vay mượn giữa người thân, bạn bè với mục đích hỗ trợ, giúp đỡ; nhận tiền để đáo hạn khoản vay ngân hàng; tiền nhân thân gửi từ nước ngoài, các hoạt động thu hộ, chi hộ; nhận - chuyển tiền hộ mà không thu phí; nhận tiền bán nhà, đất sau khi đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế; tiền lương đã khấu trừ thuế; lương từ nước ngoài và người nhận đã đóng thuế tại quốc gia sở tại; lãi cho vay cá nhân nhỏ lẻ, không thường xuyên.

Theo Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn, quy định hiện hành chỉ yêu cầu các hộ kinh doanh thuộc diện sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền khi bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho người tiêu dùng thì phải lập hóa đơn, kể cả khi người mua không lấy hóa đơn.

Trường hợp không lập hóa đơn, các hộ kinh doanh sẽ bị xử lý truy thu, xử phạt và có thể bị xác định là trốn thuế. Tuy nhiên, điều này không áp dụng với các cá nhân không kinh doanh hoặc những giao dịch dân sự thông thường giữa người dân với nhau.

Việc quản lý thuế hiện nay áp dụng phương pháp phân tích dữ liệu kết hợp quản lý theo dòng tiền để phát hiện hành vi cố tình che giấu doanh thu, đặc biệt trong các trường hợp cơ sở kinh doanh yêu cầu khách chuyển khoản nhưng ghi sai nội dung giao dịch hoặc chỉ nhận tiền mặt.

Người nộp thuế nên tìm hiểu kỹ, nắm rõ quy định để không hiểu sai và tránh lan truyền các thông tin không chính xác gây hoang mang dư luận. Trong mọi trường hợp, việc lưu giữ chứng từ, giấy tờ liên quan đến dòng tiền cá nhân là cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng khi có yêu cầu giải trình từ cơ quan quản lý thuế.

Ngày 20/6/2025, báo VnExpress đã đăng tải bài viết với tiêu đề: "Cục Thuế: Không phải khoản tiền nào về tài khoản cũng bị tính thuế". Nội dung như sau:

Tại buổi phỏng vấn trực tuyến với VnExpress về chính sách thuế với các hộ kinh doanh, một độc giả lo ngại bị tính thuế với các khoản tiền chuyển vào tài khoản. "Với người tiêu dùng bình thường, chẳng hạn tôi được người thân cho tiền cũng tính thuế hay sao?", người này đặt câu hỏi.

Trả lời nội dung trên, đại diện Cục Thuế khẳng định cơ quan thuế không đưa vào doanh thu tính thuế các khoản tiền chuyển - nhận giữa các cá nhân (như cho - nhận) mà không liên quan đến các giao dịch mua bán hàng hóa, phát sinh nghĩa vụ thuế.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến cuối 2024 cả nước có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh đang được quản lý thuế. Trong đó, số hộ kinh doanh ổn định là 2,2 triệu hộ. Tổng thuế thu từ khu vực này đạt gần 26.000 tỷ đồng vào năm ngoái.

Các hộ, cá nhân kinh doanh theo hai hình thức, gồm bán hàng trên các kênh trực tuyến (online) hoặc cửa hàng truyền thống. Họ sẽ phải nộp thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng được tính theo tỷ lệ trên doanh thu. Chẳng hạn, hoạt động bán buôn, bán lẻ các loại hàng hóa có mức thuế suất thuế giá trị gia tăng là 1%, thu nhập cá nhân là 0,5%. Việc thực hiện đóng thuế đang theo phương pháp kê khai hoặc thuế khoán.

Thực tế, ngoài trường hợp chuyển khoản không liên quan tới giao dịch mua bán, có nhiều hộ kinh doanh từ chối nhận chuyển khoản để "né hoặc giảm nghĩa vụ thuế". Gần đây, các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) phải sử dụng hóa đơn điện tử qua máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Sau chính sách này, nhiều chủ cửa hàng quần áo, mỹ phẩm, đồ ăn, tạp hóa ở Hà Nội và một số địa phương dừng nhận thanh toán chuyển khoản. Một số đơn vị chấp nhận chuyển khoản nhưng thông báo cộng thêm phí thuế, hoặc dặn khách không ghi nội dung giao dịch liên quan đến các chữ "mua bán", "trả tiền", "cọc tiền".

Theo đại diện Cục Thuế, một trong những biện pháp quản lý của cơ quan thuế là quản lý theo dòng tiền, đảm bảo nhận định đúng bản chất của giao dịch mua bán hàng hóa, dịch vụ giữa cơ sở kinh doanh và người tiêu dùng. Do đó, ngay cả khi các cơ sở yêu cầu người mua chuyển khoản với các nội dung sai lệch với giao dịch thực tế, chỉ nhận tiền mặt cũng "không thể che giấu được doanh thu".

Ngành thuế không có quyền truy cập tài khoản ngân hàng để nắm được doanh thu của các cá nhân. Tuy nhiên, theo cơ quan thuế, họ đang quản lý rủi ro với hộ, cá nhân kinh doanh dựa trên cơ sở dữ liệu về hóa đơn điện tử, thông tin từ ngân hàng, kho bạc, quản lý thị trường, hải quan... Qua các dữ liệu này, cơ quan thuế hoàn toàn xác định được doanh thu, dòng tiền của cơ sở kinh doanh. Từ đó, họ sẽ xác định đúng, đủ nghĩa vụ thuế của các cơ sở kinh doanh "cố tình" khai thiếu số thuế phải nộp để né, trốn thuế.

Cơ quan thuế khuyên các hộ, cá nhân kinh doanh thực hiện kê khai, nộp thuế theo đúng quy định để tránh thuộc diện rủi ro, vi phạm pháp luật về thuế dẫn tới bị xử lý truy thu, xử phạt.

Cũng tại buổi giải đáp trực tuyến, một số hộ kinh doanh đặt câu hỏi về việc nhận tiền thanh toán qua tài khoản của người thân. Hiện nay, nhà điều hành không có quy định về việc hộ kinh doanh phải đăng ký tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, theo cơ quan thuế, các hộ kinh doanh nên đăng ký tài khoản ngân hàng để thuận tiện trong giao dịch.

"Hộ kinh doanh đăng ký tài khoản theo tên chính danh sẽ giúp họ dễ quản lý doanh thu, chi phí và các luồng tiền, thể hiện sự chuyên nghiệp và đáng tin cậy với khách hàng, đối tác", đại diện cơ quan thuế nói.