Trong ẩm thực, cá là một trong những nguyên liệu phổ biến và được yêu thích trên toàn thế giới bởi hương vị thơm ngon, dễ chế biến và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, không phải loại cá nào cũng an toàn và tốt cho sức khỏe con người. Đặc biệt, có một số loại cá được các nhà khoa học cảnh báo có thể gây ung thư (UT) cấp độ 1 – mức độ nguy hiểm cao nhất – nhưng lại vẫn là món ăn yêu thích của nhiều người. Điều này đặt ra câu hỏi về sự an toàn khi sử dụng các loại cá này trong bữa ăn hàng ngày.

Một trong những loại cá nổi bật trong nhóm này chính là cá ngừ vây xanh – loại cá được xem là vua của các loài cá. Cá ngừ vây xanh được đánh giá cao vì thịt cá săn chắc, giàu protein và omega-3 tốt cho tim mạch. Tuy nhiên, cá ngừ vây xanh lại chứa hàm lượng thủy ngân khá cao. Thủy ngân là một kim loại nặng rất độc hại, có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Khi thủy ngân tích tụ lâu ngày trong cơ thể, nó có thể gây tổn thương DNA, tạo điều kiện cho các tế bào biến đổi và phát triển thành ung thư.

Không chỉ cá ngừ, nhiều loại cá lớn khác như cá kiếm, cá mập, cá thu cũng chứa hàm lượng thủy ngân cao và nằm trong nhóm gây UT cấp độ 1. Thế nhưng, những món ăn chế biến từ các loại cá này lại rất được ưa chuộng trong các nhà hàng cao cấp và bữa ăn gia đình bởi hương vị thơm ngon, giàu dinh dưỡng. Đây chính là mâu thuẫn lớn giữa niềm yêu thích ẩm thực và vấn đề sức khỏe.

Vậy nguyên nhân nào khiến các loại cá này chứa thủy ngân? Thủy ngân trong môi trường nước biển xuất phát từ nhiều nguồn như hoạt động công nghiệp, rác thải, thuốc trừ sâu… Khi thủy ngân tồn tại trong nước, nó được các sinh vật biển nhỏ hấp thụ và tích tụ. Cá lớn ăn các sinh vật nhỏ hơn sẽ hấp thụ lượng thủy ngân này và tích tụ trong cơ thể. Quá trình này gọi là “tích tụ sinh học” khiến thủy ngân ngày càng nhiều trong các loài cá lớn.

Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến nguy cơ này hoặc biết nhưng vẫn vô tư sử dụng vì thiếu thông tin hoặc do thói quen ăn uống truyền thống. Điều này đặt ra một thách thức lớn cho việc nâng cao nhận thức về an toàn thực phẩm và sức khỏe cộng đồng. Việc chọn lựa, chế biến và sử dụng cá sao cho an toàn là điều rất cần thiết. Ví dụ, nên hạn chế ăn các loại cá lớn, đặc biệt là đối tượng trẻ em, phụ nữ mang thai và người cao tuổi.

Ngoài ra, các nhà chức trách cũng cần tăng cường kiểm soát nguồn thủy sản, đồng thời khuyến cáo người dân về việc lựa chọn thực phẩm an toàn. Song song với đó, các nhà khoa học cần nghiên cứu để phát triển các phương pháp giảm thiểu hàm lượng thủy ngân trong cá hoặc tìm kiếm các nguồn protein khác thay thế để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tóm lại, dù các loại cá như cá ngừ vây xanh hay cá kiếm là món ăn ưa thích của nhiều người bởi hương vị đặc biệt và giá trị dinh dưỡng, nhưng chúng cũng tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư cấp độ 1 do chứa thủy ngân cao. Việc nâng cao ý thức lựa chọn thực phẩm và kiểm soát chất lượng là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Món ăn ngon là điều ai cũng muốn, nhưng sức khỏe vẫn luôn là yếu tố quan trọng hàng đầu mà chúng ta không nên bỏ qua.