Trong kho tàng văn hóa và tâm linh dân gian của người Việt, tháng Ba âm lịch là khoảng thời gian giao mùa giữa xuân và hạ — khi vạn vật bắt đầu đâm chồi, cây cối xanh tươi, không khí ấm áp nhẹ dịu. Nhiều người tin rằng nếu mẹ mang thai hoặc sinh con vào tháng Ba âm lịch, đứa trẻ ấy được hưởng một nguồn sinh khí đặc biệt — năng lượng của mùa xuân còn sót lại, ánh sáng của trời đất còn đọng lại — để từ đó bộc lộ tố chất thông minh, linh hoạt, làm rạng rỡ dòng tộc.

1. Tháng Ba âm lịch — thời khắc của mầm sống và hy vọng

Tháng Ba âm lịch gắn liền với tiết Thanh minh, khi người ta đi tảo mộ, tưởng nhớ tổ tiên, đồng thời là lúc đất trời “thanh minh, trong sáng”. Khoảng thời gian này mang biểu tượng khởi đầu, sinh sôi, và gắn với niềm tin rằng năng lượng của núi non, gió sương, ánh sáng ban mai dễ thấm vào người sống. Vì thế khi một mẹ mang thai vào thời điểm ấy hoặc sinh con trong tháng Ba âm lịch, người ta thường tin rằng đứa trẻ được “hưởng phúc từ trời đất, hưởng tình thương từ tổ tiên”.

Niềm tin ấy không chỉ là mong ước tốt đẹp mà còn là cách mà con người mong sự liên kết giữa người sống và người đã khuất thêm vững chắc — “mẹ sinh tháng Ba, con khiến tổ tiên sáng mắt” là hình ảnh ẩn dụ để biểu lộ niềm kỳ vọng rằng con cái sẽ vượt trội, đem vinh hiển cho dòng họ.

2. Tố chất thiên bẩm: thông minh, lanh lợi, sáng suốt

Theo những bài viết và truyền miệng dân gian, người mẹ sinh vào tháng Ba âm lịch có thể sinh ra người con bẩm sinh thông minh, có tư duy nhạy bén, tiếp thu nhanh, thích học hỏi và khám phá. Những đứa trẻ ấy được cho là biết nhìn xa, hiểu rộng, đôi khi có trực giác tốt và khả năng xử lý vấn đề linh hoạt.

Họ cũng được coi là người biết quan sát, biết thích nghi với hoàn cảnh, và thường dễ nhận được sự giúp đỡ hay trọng dụng từ người khác. Trong tâm lý dân gian, đó là “tài khí trời cho”, là món quà vô hình mà người mẹ và tổ tiên ban tặng cho đứa trẻ.

Một niềm tin khác: đứa trẻ ấy sẽ khiến tổ tiên “sáng mắt” — nghĩa là làm rạng rỡ dòng tộc, khiến người quá cố cũng an lòng vì biết con cháu có đức hạnh, có tài năng. Dòng họ sẽ tự hào, tên tuổi được nhắc đến trong gia đình và lan truyền trong các thế hệ.

3. Làm thế nào để niềm tin ấy trở nên ý nghĩa với thực tế?

Dù niềm tin ấy đẹp đẽ, để nó không chỉ là “mơ ước” và thực sự mang lại điều tốt đẹp, người làm mẹ và cả gia đình có thể kết hợp niềm tin với hành động cụ thể:

• Nuôi dưỡng tinh thần khám phá: Khi đứa trẻ lớn lên, tạo điều kiện để em học hỏi, đặt câu hỏi, thử nghiệm, không ngại sai — chính từ những trải nghiệm ấy tài năng được mài giũa.

• Khuyến khích học tập và đọc sách: Sách là người bạn đồng hành vĩ đại giúp mở rộng thế giới nội tâm và ngoại cảnh của trẻ.

• Tạo môi trường yêu thương, khích lệ: Khi trẻ có lỗi, người lớn không nên chỉ chê trách mà nên hướng dẫn, cảm thông và giúp trẻ rút ra bài học.

• Giữ gìn truyền thống, gắn kết tổ tiên: Duy trì những nghi lễ gia đình, thờ cúng, kể chuyện tổ tiên, nhắc nhở trẻ về cội nguồn — để trong lòng trẻ luôn có mạch nguồn đạo hiếu và lòng biết ơn.

• Rèn luyện nhân cách và đức độ: Trí tuệ nếu không đi cùng với lòng từ, sự khiêm nhường và trách nhiệm thì dễ bị lệch đường. Vì vậy, bên cạnh phát triển trí tuệ, cần xây dựng kỹ năng sống, lòng nhân ái, tinh thần phục vụ người khác.

4. Câu chuyện minh họa (tưởng tượng nhưng gợi cảm hứng)

Xin được kể một câu chuyện giả tưởng để làm nổi bật ý tưởng:

Năm xưa, trong một làng nhỏ dưới chân núi, có người mẹ tên Lan sinh vào tháng Ba âm lịch. Mùa xuân mới nhú, chim hót lảnh lót bên mái hiên. Khi con trai ra đời, làng xóm xì xào: “Tháng Ba sinh, sẽ là đứa trẻ may mắn.”

Lúc bé, cậu thường hỏi “Tại sao?” – và mẹ Lan luôn tìm cách trả lời, kể cho con nghe chuyện thiên nhiên, cây cỏ, sao trời. Khi cậu lớn hơn chút, mẹ tặng cho cậu những quyển sách nhỏ, dẫn lên đồi xem mây, nhìn hoa nở, dạy cậu lắng nghe những âm thanh lặng lẽ của rừng.

Lớn lên, cậu trở thành người nghiên cứu thiên văn, hay vẽ bản đồ sao, khám phá những ngôi sao xa xôi. Trong mỗi chuyến công tác, cậu thường ghé về mộ tổ tiên, thắp hương, khấn chúc rằng thành quả của mình là để làm rạng gia tộc, để “tổ tiên sáng mắt”. Dân làng nghe vậy ai cũng xúc động, tin rằng linh thiêng có thật, rằng từ mẹ sinh tháng Ba đã “mở đường” cho con đi tới tương lai.

Câu chuyện này không phải để chứng minh điều gì mà để gợi nhắc rằng niềm tin nếu nuôi dưỡng bằng hành động, sẽ trở thành năng lượng tích cực giúp con người cố gắng, có niềm tin và ý chí.

5. Lời nhắn nhủ dành cho mẹ và đứa trẻ sinh tháng Ba âm lịch

• Đừng để niềm tin trở thành áp lực: nếu con không trở thành thiên tài, không sao cả — mỗi người có con đường riêng.

• Hãy dùng niềm tin như nguồn động lực để nuôi dưỡng con bằng tình yêu, sự quan tâm đúng lúc, giáo dục khôn khéo.

• Kết hợp niềm tin truyền thống và hiểu biết khoa học: sức khỏe, dinh dưỡng, giấc ngủ, môi trường học tập cũng rất quan trọng để trí tuệ phát triển.

• Nhắc con luôn nhớ về nguồn cội, về tổ tiên — vì khi trẻ biết mình từ đâu, biết trân trọng quá khứ, trẻ sẽ bước đi vững vàng hơn về tương lai.

---

Kết lại, người mẹ sinh vào tháng Ba âm lịch có thể mang trong mình hy vọng rằng đứa trẻ sẽ được hưởng một nguồn năng lượng tốt đẹp, có trí tuệ và làm rạng gia tộc — “khiến tổ tiên sáng mắt”. Nhưng điều quan trọng hơn là hành động mỗi ngày của cha mẹ, môi trường nuôi dưỡng, giáo dục và tấm lòng yêu thương — đó mới là yếu tố quyết định để một đứa trẻ thực sự toả sáng.