Gia đình tôi có truyền thống ba đời bán hoa quả ở chợ đầu mối lớn nhất thành phố. Từ thời ông bà nội tôi còn gánh hàng rong trên phố, đến mẹ tôi có sạp riêng trong chợ, rồi giờ đến lượt tôi phụ bán cùng mẹ, mọi loại quả từ dân dã đến nhập khẩu, tôi đều quen mặt. Nhưng cũng nhờ vậy mà tôi sớm hiểu: trái cây không phải lúc nào cũng “ngon lành” như vẻ ngoài của nó.

Tôi còn nhớ mẹ tôi từng nói: “Hoa quả giờ không sợ xấu, chỉ sợ đẹp quá mức. Quả càng bóng, càng bắt mắt, càng phải cẩn thận.” Và đặc biệt, mẹ tôi có một “danh sách đen” gồm 12 loại quả mà bà luôn dặn đi dặn lại: dù có ế, đổ bỏ, cũng tuyệt đối không được ăn.

Lý do? Theo mẹ tôi – và sau này được chính các mối hàng xác nhận – 90% những loại quả đó bị ngâm thuốc bảo quản, tẩy rửa hoặc ép chín bằng hóa chất, nhiều loại là chất độc hại cấm dùng trong thực phẩm, chỉ để giữ quả tươi lâu, vỏ bóng đẹp và bán được giá.

Một số loại quả quen thuộc nằm trong danh sách đó là: nho không hạt nhập khẩu, xoài chín vàng đều, mận hậu to bóng, táo Trung Quốc, lê giòn không hạt, chuối chín đều không tì vết, hay sầu riêng cơm vàng không gai đen. Có loại được ngâm lưu huỳnh để chống nấm mốc, có loại dùng thuốc kích chín để quả chín đồng loạt, đẹp mã mà ruột thì nhạt nhẽo hoặc độc hại.

Tôi từng chứng kiến cảnh một chuyến hàng mận bị trả về vì quá “bóng đẹp”, khách sành ăn nhìn là biết bị tẩy trắng. Cũng có lần một người mua nho than phiền vì ăn vào bị ngứa miệng – dấu hiệu dị ứng với chất bảo quản. Mẹ tôi lắc đầu: “Bán là một chuyện, nhưng sống là chuyện khác. Bán cái gì còn kiểm soát được, chứ ăn vào người là phải tuyệt đối cẩn trọng.”

Từ nhỏ tôi đã quen với việc nhà có hoa quả đầy nhưng không phải thứ nào cũng được ăn. Mẹ tôi chỉ cho ăn những mối ruột đáng tin, thường là quả xấu mã, nhỏ, chín không đều – vì ít bị can thiệp bằng hóa chất. Có khi mẹ còn tự để chuối chín tự nhiên vài ngày, hoặc ngâm muối giấm nho, lê trước khi cho cả nhà dùng.

Nhiều người nghĩ hoa quả lành, cứ ăn nhiều là tốt. Nhưng với người trong nghề như nhà tôi, hoa quả sạch hay không quan trọng không kém gì việc chọn rau thịt. Bởi vì ăn hoa quả ngâm hóa chất lâu dài không chỉ gây rối loạn tiêu hóa mà còn tăng nguy cơ tổn thương gan, thận, thậm chí là ung thư.

Lời kết:
Trong thời đại mà cái đẹp bề ngoài dễ đánh lừa lòng tin, sự hiểu biết và tỉnh táo khi chọn thực phẩm là điều cực kỳ cần thiết. Lời mẹ tôi dặn năm xưa tưởng là chuyện nhỏ, nhưng thực ra là bài học sống còn: “Bán được là may, nhưng sống khỏe mới là phúc.” Nếu bạn là người tiêu dùng, hãy chọn trái cây bằng con mắt tỉnh táo, đừng để sự bắt mắt của hóa chất dẫn lối khẩu vị – và ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài của chính mình.