Cá là nguồn thực phẩm giàu dinh dưỡng, chứa nhiều đạm, omega-3 và các khoáng chất tốt cho tim mạch, não bộ. Tuy nhiên, không phải loại cá nào cũng “lành mạnh” như nhiều người vẫn nghĩ. Một số loại cá, đặc biệt là những loài sống lâu năm hoặc thuộc chuỗi thức ăn cao, có khả năng tích tụ hàm lượng thủy ngân rất cao trong thịt. Ăn phải những loại cá này thường xuyên không chỉ gây hại cho gan, thận mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Dưới đây là 5 loại cá bạn nên hạn chế, dù ngoài chợ có rẻ đến đâu.
1. Cá ngừ đại dương (Tuna)
Cá ngừ là món ăn phổ biến, được nhiều người yêu thích vì thịt thơm ngon, dễ chế biến. Tuy nhiên, các nghiên cứu cho thấy cá ngừ, đặc biệt là cá ngừ vây xanh và cá ngừ mắt to, chứa hàm lượng thủy ngân cao hơn hẳn so với các loại cá khác. Nguyên nhân là vì chúng sống lâu năm và nằm ở đỉnh chuỗi thức ăn biển, tích lũy thủy ngân từ những sinh vật nhỏ hơn. Ăn quá nhiều cá ngừ có thể dẫn đến ngộ độc thủy ngân, gây tê tay chân, chóng mặt, thậm chí ảnh hưởng đến trí nhớ và khả năng tập trung.
2. Cá kiếm (Swordfish)
Cá kiếm là loài cá săn mồi có kích thước lớn và tuổi thọ dài, vì thế mức độ nhiễm thủy ngân của chúng cực kỳ cao. Các tổ chức y tế quốc tế, bao gồm FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ), đều khuyến cáo phụ nữ mang thai và trẻ em không nên ăn cá kiếm. Dù hương vị thơm ngon, nhưng chỉ một phần nhỏ thịt cá kiếm mỗi tuần cũng có thể vượt ngưỡng an toàn về thủy ngân.
3. Cá mập (Shark)
Nghe đến cá mập, nhiều người nghĩ rằng khó có cơ hội ăn, nhưng thực tế, thịt cá mập thường được bán dưới tên gọi khác như “cá nục bông” hoặc “cá mập cát” ở một số chợ hải sản. Cá mập chứa hàm lượng methylmercury rất cao – một dạng thủy ngân cực độc. Nếu ăn lâu dài, nó có thể gây tổn thương hệ thần kinh trung ương, làm suy giảm trí nhớ, thị lực và khả năng vận động.
4. Cá kình, cá thu lớn (King mackerel)
Cá thu là nguồn cung cấp omega-3 dồi dào, nhưng không phải loại nào cũng an toàn. Cá thu lớn, đặc biệt là cá thu vua (king mackerel), có mức thủy ngân cao đáng lo ngại. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên chỉ nên chọn cá thu nhỏ (như cá thu đao, cá thu bạc) để giảm nguy cơ phơi nhiễm.
5. Cá kình (Tilefish)
Tilefish – hay ở Việt Nam đôi khi được gọi là cá kình vàng – là một trong những loại cá có lượng thủy ngân cao nhất từng được ghi nhận. Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) xếp tilefish vào nhóm “cấm tuyệt đối” đối với phụ nữ mang thai, người đang cho con bú và trẻ nhỏ. Dù thịt cá trắng, mềm và rẻ, nhưng đây là một trong những loại hải sản nguy hiểm nhất nếu ăn thường xuyên.
Vì sao thủy ngân nguy hiểm đến vậy?
Thủy ngân khi vào cơ thể sẽ tích tụ chủ yếu ở gan, thận và não. Cơ thể con người không thể đào thải nhanh loại độc tố này, dẫn đến tổn thương thần kinh, suy giảm trí nhớ, run tay chân, rối loạn giấc ngủ, và ở phụ nữ mang thai, nó có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của thai nhi.
Lời khuyên:
Hãy lựa chọn cá nhỏ, cá đánh bắt tự nhiên ở vùng nước sạch như cá hồi, cá trích, cá mòi, cá cơm – những loại này vừa giàu dinh dưỡng vừa an toàn. Đồng thời, ăn đa dạng nguồn đạm (thịt nạc, đậu phụ, trứng, hải sản sạch) để tránh nguy cơ tích tụ thủy ngân trong cơ thể. Nhớ rằng, đừng để cái rẻ hôm nay đánh đổi sức khỏe mai sau.
