Rộ tin “Trung Quốc ban bố tình trạng khẩn cấp, WHO kêu gọi toàn cầu chuẩn bị chống dịch”: Sự thực đã rõ
Bài đăng trên Facebook khẳng định tình trạng khẩn cấp được Trung Quốc ban bố do sự lây lan nhanh chóng của cúm A, HMPV, viêm phổi do Mycoplasma và Covid-19.
Theo báo Người đưa tin đăng tải, những bức ảnh nhanh chóng được chia sẻ trên các trang MXH quốc tế với hàng chục nghìn người theo dõi.
Hãng thông tấn AFP (Pháp) ngày 13/1 đưa tin, một bài đăng bằng tiếng Tagalog (Philippines) xuất hiện trên mạng xã hội Facebook hôm 2/1 viết rằng "Trung Quốc ban bố tình trạng khẩn cấp sau khi dịch bệnh bùng phát trong nước”.
Bài đăng kèm một bức ảnh chụp những bệnh nhân phải thở oxy nằm thành hàng dài ở hành lang bệnh viện, và một bức ảnh khác chụp một hành lang đông đúc với một bệnh nhân nằm trên cáng.
Bài đăng khẳng định tình trạng khẩn cấp được ban bố do sự lây lan nhanh chóng của dịch bệnh là cúm A, virus gây viêm phổi ở người (HMPV), viêm phổi do Mycoplasma và Covid-19 tại các thành phố Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu của Trung Quốc, gây ra tình trạng thiếu thuốc và khiến các cơ sở hỏa táng quá tải.
Bài đăng tuyên bố các cơ quan y tế quốc tế như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã "bày tỏ sự sẵn sàng" để kiểm soát dịch bệnh và kêu gọi toàn cầu chuẩn bị ngăn chặn một đại dịch khác.
Theo AFP, một số người dùng Facebook dường như tin rằng thông tin lan truyền kể trên thực sự cho thấy tình trạng khẩn cấp ở Trung Quốc.
"Một mùa phong tỏa mới đang đến gần", một người dùng bình luận.
Một người khác viết: "Họ [người Trung Quốc] không nên được phép nhập cảnh vào Philippines."
Những bức ảnh cũng được chia sẻ trên các trang Facebook ở Philippines với hàng chục nghìn người theo dõi.
Trong khi đó, theo AFP, báo cáo mới nhất của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc vào ngày 9/1/2025 cho thấy nhiều dịch bệnh đang xuất hiện tại nước này, bao gồm cúm, HMPV, rhinovirus và viêm phổi do Mycoplasma. Sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp cấp tính tiếp tục gia tăng, trong khi cúm mùa vẫn còn hiện diện và các loại virus khác như virus corona được báo cáo là ở mức độ dịch bệnh nguy cơ thấp tại Trung Quốc.
Tuy nhiên, không có báo cáo chính thức nào về việc ban bố tình trạng khẩn cấp ở nước này do sự lây lan của những loại virus nêu trên.
Bộ Y tế Philippines cũng bác bỏ tin đồn về "mối quan ngại về sức khỏe toàn cầu", nói rằng thông tin này không đến từ các nguồn đáng tin cậy.
"Không có xác nhận nào từ quốc gia được trích dẫn [Trung Quốc] hoặc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)", Bộ Y tế Philippines thông báo trên Facebook vào ngày 3/1.
Đợt bùng phát Covid-19 trong quá khứ
Tìm kiếm ngược hình ảnh trên Google, AFP xác định các bức ảnh lan truyền trong bài đăng trên Facebook mới đây là sai sự thật.
Bức ảnh đầu tiên trong bài đăng trên thực tế được hãng tin Reuters (Anh) công bố vào ngày 4/1/2023 trong một tin tức về tình trạng lây nhiễm Covid-19 ở Thượng Hải.
Bức ảnh có chú thích: "Bệnh nhân nằm trên giường ở hành lang khoa cấp cứu của Bệnh viện Trung Sơn, trong bối cảnh dịch bệnh do virus corona (Covid-19) bùng phát tại Thượng Hải, Trung Quốc vào ngày 3/1/2023. REUTERS/Staff."
Theo AFP, vào thời điểm đó, các ca mắc Covid-19 đã tăng nhanh tại nhiều địa phương của Trung Quốc sau khi Bắc Kinh nới lỏng chính sách zero-Covid.
Bức ảnh đã được trích dẫn trong các bài báo tương tự, bao gồm cả tờ Le Monde (Pháp) và đơn vị truyền thông Rappler (Philippines).
Bức ảnh thứ hai được chia sẻ sai sự thật thực chất là một bức ảnh của chính AFP do nhiếp ảnh gia Noel Celis chụp vào năm 2022.
"Bức ảnh này cho thấy một bệnh nhân Covid-19 nằm trên cáng trong khoa cấp cứu của Bệnh viện Trực thuộc Số 1 của Đại học Y Trùng Khánh tại thành phố Trùng Khánh, phía tây nam Trung Quốc vào ngày 22/12/2022", chú thích của AFP nêu.
Vào thời điểm đó, một đơn vị hỏa táng tại thành phố 30 triệu dân của Trung Quốc này đã nói với AFP rằng họ hết chỗ để lưu giữ thi thể, đang phải vật lộn để đối phó với tình trạng gia tăng số người tử vong khi số ca nhiễm Covid-19 tại Trung Quốc tăng cao.
Trước đó, báo Tuổi trẻ có đăng bài: "Vi rút HMPV đang gây dịch ở Trung Quốc không mới, từng được phát hiện tại TP.HCM", đưa tin về tình hình dịch. Cụ thể như sau:
Ngày 7-1, Sở Y tế TP.HCM thông tin human metapneumovirus (vi rút HMPV) đang lây lan tại Trung Quốc không phải là vi rút mới, đây là một trong số các tác nhân gây viêm hô hấp ở trẻ em và đã được ghi nhận tại TP.HCM.
Hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm tại TP.HCM năm 2024 ghi nhận số ca viêm đường hô hấp dao động từ 16.000 - 18.000 ca mỗi tháng trong 8 tháng đầu năm và tăng trong 3 tháng cuối năm.
Các bệnh hô hấp có xu hướng gia tăng khi thời tiết chuyển lạnh, tuy nhiên hiện tại chưa ghi nhận những biến động bất thường về số ca mắc cũng như tình trạng bệnh nặng tại các bệnh viện.
Kết quả nghiên cứu từ Đơn vị Nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) với Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Khánh Hòa, Viện Pasteur Nha Trang, và Trung tâm Bệnh truyền nhiễm quốc gia Singapore (thuộc dự án PREPARE) cho thấy tác nhân gây bệnh vẫn là các vi rút và vi khuẩn phổ biến.
Cụ thể kết quả xét nghiệm 103 bệnh nhân viêm phổi cộng đồng (gồm 56 trẻ em và 47 người lớn) nhập viện từ tháng 7 đến tháng 12 tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TPHCM cho thấy: HMPV chiếm tỉ lệ nhỏ (12,5% ở trẻ em) so với các tác nhân gây viêm phổi cộng đồng khác.
Các tác nhân phổ biến hơn được tìm thấy ở trẻ em như vi khuẩn H. influenzae (71,4%), S. pneumoniae (42,9%), vi rút cúm A (25%), rhinovirus (44,6%), RSV (41,1%)... Tác nhân phổ biến ở người lớn là vi khuẩn H. influenzae (42,6%), S. pneumoniae (27,7%) và vi rút cúm A (48,9%).
Ngoài ra, trong đợt bùng phát viêm hô hấp trẻ em vào cuối năm 2023 tại TP, kết quả giám sát cũng ghi nhận tình trạng đa dạng tác nhân vi rút thường gặp, trong đó tác nhân HMPV cũng được phát hiện với tỉ lệ 15%.
Tuy nhiên, Sở Y tế TP.HCM khuyến cáo không chủ quan trước những diễn biến dịch bệnh có thể xảy ra, Sở Y tế TP đã chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP và các đơn vị y tế tiếp tục theo dõi chặt chẽ tình hình dịch bệnh trên thế giới.
Đồng thời, sẵn sàng triển khai hoạt động kiểm dịch y tế tại sân bay và cảng biển theo chỉ đạo của Cục Y tế dự phòng, nhằm phát hiện sớm và ngăn ngừa nguy cơ lây lan dịch bệnh (nếu có).
Bên cạnh đó, tiếp tục các hoạt động giám sát dịch tễ nội địa, bao gồm giám sát số ca viêm hô hấp, số ca viêm hô hấp cấp tính nặng nhập viện, giám sát các tác nhân gây viêm hô hấp và giám sát các sự kiện như phát hiện chùm ca bệnh trong trường học, nhà máy, cộng đồng để có biện pháp xử lý kịp thời.
